Bossche Monumenten 2019
029. De Twee Meerminnen
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
Panden met nummers 13 (rechts), 15 (midden) en 17 (links) aan de Visstraat. Anno 1930. Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0000572
Het grote pand aan de Visstraat 17 is sinds maart 2005 een gemeentelijk monument. In zijn eerste, stenen opzet dateert het uit de 14e eeuw. Volgens de bouwhistoricus Ad van Drunen vormde het toentertijd mogelijk met het veel kleinere linkerbuurpand, nu Visstraat nummer 19, één geheel.
Gezien de omvang van beide huizen lijkt het erop dat het kleinere pand het poorthuis is geweest van het grote buurhuis nummer 17. Op enig moment is het complex gesplitst in twee woningen. Na de scheiding met het linkerbuurhuis is het pand nummer 17 in de 15e eeuw aan de achterzijde verlengd. Hierbij is de draagconstructie in de vorm van een houtskelet vernieuwd. Hierdoor ontstond een drie traveeën diep huis. Het werd in zijn geheel onderkelderd. De kelder is gescheiden in een breed stuk onder het voorste deel van het complex en twee smallere onder het achtergedeelte. De kelders staan met elkaar in verbinding en waren zowel vanaf het achtererf als de straat toegankelijk. Van de houtconstructie zijn de moer- en kinderbalken nog deels aanwezig. Er zijn enkele sleutelstukken met een peerkraalprofilering aangetroffen. Tevens werden restanten van een laat 16e-eeuwse schildering op een moerbalk gevonden. De muurstijlen met korbeels en de kap zijn bij latere verbouwingen verloren gegaan.
Vermoedelijk na oorlogsschade, opgelopen bij beschietingen tijdens het beleg van de stad in 1629, werd het pand in de eerste helft van de 17e eeuw verbouwd. Hierbij werd het keldergewelf vernieuwd en werd een achtervleugel opgetrokken. Vanaf 1673 stond de woning bekend onder de huisnaam ‘De Twee Meerminnen’. In 17e-eeuwse akten komt ook de naam ‘De Meerman en de Meermin’ voor.
Achter het pand was in de 14e eeuw een los achterhuis gebouwd. Het behoorde waarschijnlijk tot Orthenstraat 8/10 en werd in 1432 vermeld als achterhuis met stal (‘stabulum’). Bij de verbouwing in de 17e eeuw werd het grotendeels vernieuwd.
Uit het pand zijn drie wandtegels bewaard gebleven, twee zijn gedateerd 17e-eeuws, de derde is 18e-eeuws. De drie tegels behoren tot de decoratieve majolica. Een tegel is blauw geschilderd met bloemvaas, hoekmotieven Bourgondische lelie. Een andere is een gekleurde schildering met papagaai, hoekmotieven ossenkop. De derde behoorde tot een groter tegeltableau, paars beschilderd, geen hoekfiguren. De wandtegels liggen in depot op de afdeling Erfgoed ’s-Hertogenbosch (Groot Tuighuis, Bethaniestraat 4).