111. Een draak bij station van Den Bosch

De Drakenfontein aan het Stationsplein is vernoemd naar jonkheer Paulus Jan Bosch van Drakestein. Hij was van 1856 tot 1894 Commissaris der Koning in de provincie Noord-Brabant. Bij zijn overlijden in 1894 liet hij een legaat van 10.000 gulden na aan de gemeente ’s-Hertogenbosch. Met dat geld moest de stad een fonteinmonument oprichten ter nagedachtenis aan zijn vrouw en zijn tweelingdochters. Deze tweeling was op zestienjarige leeftijd in november 1881 daags na elkaar overleden. Zijn vrouw stierf drie jaar daarna. Het monument moest de herinnering aan hen levend houden, terwijl de fontein tevens een gratis drinkwatervoorziening moest bieden aan mens en dier. Bij het uiteindelijke ontwerp van de fontein bleek dat deze voor het laatste doel niet zo geschikt was. Er werd besloten een kleine bijfontein te plaatsen, die nu verdwenen is.

Het zou negen jaar duren voordat het monument er kwam. Er werd een prijsvraag uitgeschreven, drie ontwerpen werden bekroond, maar de gemeenteraad achtte deze niet geschikt voor uitvoering. Tenslotte kreeg de stadsarchitect en directeur van de KTA (Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht), Jules Dony, de opdracht tot het maken van een ontwerp. Zijn concept kreeg wel de algehele goedkeuring van de gemeenteraad, de Drakenfontein werd in 1903 onthuld en in gebruik genomen. Sinds januari 1996 staat het geregistreerd als rijksmonument.

Bovenaan de fontein zit een geheel vergulde, van gedreven koper vervaardigde, waterspuwende draak met rond de zuil geslagen staart en uitgeslagen vleugels. Op vier sokkels aan de onderkant bevinden zich nog vier draken die geen vuur maar water spuwen, aan de zijkant zijn nog twee waterspuwende vissen. De draak houdt het familiewapen met de spreuk ‘Virtute et Labore’ (Door deugd en arbeid) in zijn klauw. Aan de voorzijde van het monument is een allegorische voorstelling in koper afgebeeld, die herinnert aan de overleden echtgenote en tweelingdochters. Een ervan geeft een aalmoes aan een arme vrouw. Eronder staat ‘Charitate nibetant’ (Zij blonken uit door liefdadigheid). Het stadswapen van Den Bosch is aan de voorkant van de kolom in natuursteen uitgehouwen. Het doel van de fontein is in een inscriptie aan de achterzijde te lezen. Het drinkwater kwam uit een apart fonteintje, dat nu verdwenen is. De sokkel heeft overhoekse steunberen. Deze waaieren aan de bovenzijde in bladwerk rond het basement uit.