Iedere zondag en woensdag
van 11:00 - 13:00 uur bij
ROS-Radio/ROS-TV-krant,
ZIGGO kan. 43 en Trinet kan. 532
Iedere zondag van 13:00 - 15:00 uur
en dinsdag van 12:00 - 14:00 uur bij
Lokaal 7, FM 107.4 en Lokaal7-app
en maandag en vrijdag van 18:00 - 20:00 uur bij Streektaalradio.nl
en natuurlijk 24 uur per dag
via onze website.

Bossche Monumenten 2021

Ster inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactief
 
Ed Hupkens
Auteur: Ed Hupkens

140. Fort Orthen: noordelijke voorpost

FotoLB BM 140Fort Orthen was in de Tachtigjarige Oorlog een noordelijke voorpost. Foto: Josephine Peren

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd er rond de stad ‘s-Hertogenbosch een aantal fortificaties gebouwd, te weten de forten Isabella, Anthonie, Pettelaar en Crèvecoeur. Nadat Frederik Hendrik de stad in 1629 veroverd had, werd nog een versterking gebouwd: Fort Orthen. Het voormalige militaire bouwwerk is tegenwoordig te vinden aan de Ketsheuvel 50. Sinds januari 1989 staat het geregistreerd als rijksmonument.

Samen met het aan de Maas gelegen Fort Crèvecoeur vormde Fort Orthen een noordelijke voorpost van de stad. Tussen 1630 en 1637 werden de aarden wallen van dit fort – aanvankelijk Orthenschans genoemd – aan de Hervensedijk opgeworpen. Het vestingwerk had een vierkante plattegrond, met bastions op de hoeken en omgeven door een natte gracht.

Tijdens het Rampjaar (1672) vielen Franse troepen, onder aanvoering van de generaal Turenne, de stad aan, ze veroverden het Fort Crèvecoeur. De Orthenschans speelde geen enkele militaire rol van betekenis, aangezien Den Bosch destijds maar een klein garnizoen had. Besloten werd om de Orthenschans af te breken en de munitievoorraden over te brengen naar de stad. Het is uit historische bronnen niet bekend of het fort inderdaad is gesloopt of dat het alleen verlaten werd.

In de daaropvolgende eeuw werd Fort Orthen regelmatig hersteld en uitgebreid. Sinds 1784 bestond het uit een vierkante plattegrond, omringd met een natte gracht. Het was echter uitgebreid met zogeheten voorwerken (twee hoornwerken en twee halfbastions) en een tweede natte gracht. Met de inval in 1794 van Franse legers, onder leiding van Pichegru, was het fort echter opnieuw onbemand en kon het zonder slag of stoot worden ingenomen.

In 1806 werden zowel Fort Isabella als Fort Orthen als verdedigingswerk opgeheven. Binnen enkele maanden echter kregen beide forten opnieuw die functie. Maar ook daarna werd het onderhoud weer verwaarloosd. In 1852 werd Fort Orthen geheel verbouwd, zoals dat nu nog herkenbaar is: een bomvrije, ronde, stenen toren met tien straalvertrekken en een kelder, omringd met een droge gracht. Ook hierna vervulde het fort echter geen enkele militaire rol van betekenis.

Door de Vestingwet van 1874 verloor ’s-Hertogenbosch zijn vestingstatus, in 1866 verloor Fort Orthen zijn officiële militaire classificatie. Hierdoor werden er geen nadere eisen meer gesteld voor wat betreft het vrije schootsveld van het fort. Er mocht in de directe omgeving worden gebouwd. Het bleef echter wel militair terrein, maar ook burgerschietverenigingen kregen in 1890 vergunning er schietoefeningen te houden. In 1960 werden alle schietvergunningen ingetrokken. Defensie stootte in 1964 het fort af, in 1966 werd het eigendom van de gemeente ’s-Hertogenbosch. De ronde toren werd in 1993 gerestaureerd. Sinds die tijd biedt het terrein ponderdak aan voorzieningen. Zo zijn diverse verenigingen in en bij het fort gehuisvest.

 


© 2011 - 2024 'n Lutske Brabants - donderdag 28 maart 2024 - Tijd: 00:00:00 - Webdesign: Broeklandsoft - Sponsor: Frans van den Bogaard