Voorgevels van oude vestingwalhuisjes aan de Buitenhaven. Datering: omstreeks 1930. Foto: SA nr. 0039946

Eind juni 1880 sloot de gemeente ’s-Hertogenbosch een overeenkomst met waterschap De Beneden Dommel. Hierin verplichtte de gemeente zich om de lozing van de Dommel op de (Buiten)Dieze te verbeteren. Onder meer zou de watergang tussen de nieuwgebouwde sluis bij de Vughterpoort en de (Buiten)Dieze verbreed en verdiept worden. De gemeenteraad besloot om “aan de gracht achter de haven, vanaf de Dieze tot aan de brug in de Stationsweg, met de daarlangs gelegene kade de naam te geven van Buitenhaven”. Daarmee werd duidelijk de bestemming van dit laatste gedeelte van de Stadsdommel aangegeven. Pas vijf jaar later overigens werd het Dommelgedeelte langs de Buitenhaven op dezelfde diepte uitgebaggerd als de (Buiten)Dieze en de Zuid-Willemsvaart. De Buitenhaven strekt zich dus uit van de Oliemolensingel tot aan de Wilhelminabrug. De Buitenhaven is altijd met enkele straatjes verbonden geweest met de Brede Haven. In de afgelopen jaren zijn er enkele van verdwenen: het Steenstraatje, de Hemdsmouw en Achter den Steenoven. Overgebleven zijn drie verbindingsstraatjes met de namen Korte Elleboog, De Vergulde Truffel en het Waaigat. Bij hoge waterstanden in de winter werd vroeger de Binnenhaven afgesloten en voeren de schepen de Buitenhaven in om daar te worden gelost of geladen. Door de hogere kademuur ging dat hier gemakkelijker dan in de Binnenhaven. De huizen aan de Buitenhaven zijn vaak voorzien van een trapje voor de deur. Dat herinnert aan de vestingtijd toen de wal hoger tegen de huizen lag. In de Buitenhaven lagen vroeger veel woonschepen. Tegenwoordig meren er vooral plezierboten aan.