Bossche Straten 2015
179. Straat van poorten - Vughterstraat
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
De Pieckepoort anno 1883. De gevelsteen boven de ingang van de hoofdpoort werd in 1960 ingemetseld in de tuinmuur van het Gouvernement aan het Oud Bogardenstraatje. Foto: SA nr. 0003414
De Vughterstraat is ontstaan tijdens de eerste uitbreiding van de stad (1318-1365). In haar lange bestaan heeft de Vughterstraat drie belangrijke stadspoorten gekend. Op de grens van de Vughterstraat met de Schapenmarkt bouwde men rond 1220 de eerste Vughterpoort. Zijn naam was Antwerpense Poort, ook wel Onze Lieve Vrouwe Poort of Jodenpoort genoemd. Ongeveer 100 jaar later werd de tweede Vughterpoort gebouwd, bij de Kuipertjeswal, met de naam Kruispoort. De poort werd genoemd naar de vlakbij gelegen Kruiskerk van de Kruisbroeders. Door de uitbreiding met de Vughterdijk rond 1400, was een nieuwe stadspoort noodzakelijk: de Pieckepoort verving de Kruispoort. Deze laatste werd Vughterbinnenpoort en ging dienst doen als hulpgevangenis en rariteitenkabinet. De Pieckepoort lag ongeveer in het midden van het huidige Wilhelminaplein (Heetmanplein). Het bestond uit een imposant, vierkant poortgebouw met vier hoektorens en een puntdak. Ter beveiliging ervan werd in 1498 een voorpoort gebouwd. Die werd geflankeerd door twee hoge torens en was door dikke zijmuren met de hoofdpoort verbonden. Op torens en puntdak stonden zeven ranke torenspitsen, vandaar de naam Pieckepoort. In de loop der tijden zijn alle drie poorten - helaas - gesloopt. De Antwerpense Poort is vermoedelijk eind 15e of begin 16e eeuw afgebroken. De Kruispoort werd in 1799 neergehaald. De Pieckepoort werd in 1890/1891 geslecht. Behalve de fundamenten onder het Heetmanplein, is het enige overblijfsel van de Pieckepoort de grote gevelsteen met staatswapen, die in de voorgevel boven de ingang van de hoofdpoort zat. In 1960 werd hij herontdekt en in de tuinmuur van het Gouvernement, nu het Noordbrabants Museum (Oud Bogardenstraatje), gemetseld.