De Zuid-Willemsvaart gezien vanaf de Diezebrug. Links de Citadelkazerne en de Orthenbrug. Datering: 1941. Foto SA nr. 0035704

De Zuid-Willemsvaart werd in opdracht van Koning Willem I aangelegd. Het moest een verbinding vormen tussen Holland en het industriegebied Luik. Begonnen met graven in 1822, werd op de verjaardag van de koning, 24 augustus 1826, de naar hem genoemde Zuid-Willemsvaart feestelijk geopend. Het aanleggen van ‘de Kanaal’ ging met hand, schop en kruiwagen. De omgeving waar gegraven werd, het noordelijke deel van de binnenstad, was lager gelegen, drassig en grotendeels onbebouwd. De afgegraven grond werd naast de waterweg gegooid. Dit terrein kwam daardoor hoger te liggen, en kon in de loop van de 19e eeuw bebouwd worden en werd Kanaaldijk genoemd. Vanaf ongeveer 1850 werd aan weerszijden van het kanaal gebouwd. De bebouwing met de huidige even huisnummers werd Noorder Kanaaldijk genoemd, de oneven nummers stonden aan de Zuider Kanaaldijk. Voor een deel kwamen er woningen, maar ook bedrijfjes vestigden er zich. Rouppe van der Voort bijvoorbeeld stichtte er rond 1853 zijn lood- en tinpletterij. Zijn naaste buurman was de capsulefabriek van Falk Lewin. Willem Grasso begon in 1858 een eigen smederij-werkplaats aan de Zuid-Willemsvaart, wat het begin markeerde van het Grasso-concern. In 1896 opende Jos Lambermont er zijn stoomkoekfabriek De Klok. Rond 1900 verkocht Bernard Jansen de Bosschenaren de eerste fietsen, leerde hen fietsen in een fietsmanege aan de vaart. Later verkocht hij de eerste automobielen van Den Bosch. Ook de Citadel is officieel aan de Zuid-Willemsvaart gevestigd, en wel op nummer 2. De straatnamen Noorder en Zuider Kanaaldijk werden in 1890 door één naam vervangen: Zuid-Willemsvaart.