Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Van der Weeghensingel met links de achtertuin van de KTA en rechts de Rückertbrug. Anno 1925. Foto: Afdeling Erfgoed nr. 0006525

De Van der Weeghensingel is genoemd naar Jan van der Weeghen. Geboren ergens tussen 1560 en 1570 te Boxtel, overleden 1642 in ’s-Hertogenbosch. Hij woonde onder andere in de Verwersstraat en was lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Bij het ontwerpen van het stratenplan van De Muntel, zou de straat nog Munteldijk genoemd gaan worden. Bij raadsbesluit van 2 februari 1921 werd de straat toch met haar huidige naam benoemd. Van der Weeghen studeerde medicijnen en wiskunde te Leuven, waar hij ook zijn dissertatie verdedigde. Van beroep was hij ingenieur van vestingwerken. Hij leefde in de roerige tijden van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens en vlak na het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) is Van der Weeghen op veel manieren actief geweest om de vesting Den Bosch te verbeteren en te verstevigen.
Middeleeuwse rondelen werden omgebouwd tot bastions. In totaal negen van die in die tijd moderne vestingwerken bouwde de stad. Daarvan zijn er slechts drie bewaard gebleven: Bastion Anthonie, Bastion Baselaar en Bastion Vught. Bastion Oranje is pas in 1634 gebouwd, dus na de inname van de stad in 1629. Vóór de bastions plaatste men nog andere verdedigingswerken, zoals ravelijnen, halve manen, enveloppen en hoornwerken. Een groot aantal van deze voorwerken is rond 1890 gesloopt. Van der Weeghen ontwierp ook een kanaal langs Fort Crèvecoeur (in handen van de Staatsen), om toch vanaf de (Buiten)Dieze naar de Maas te kunnen komen. Jan van der Weeghen is echter vooral bekend geworden door zijn ontwerp van het Kruithuis, dat gebouwd is tussen 1618 en 1621. Het grondplan van het complex, ontworpen om buskruit veiliger te bewaren, is een gelijkmatige zeshoek. Het gebouw met zijn gevaarlijke inhoud zou zo ver mogelijk van het centrum van de stad worden gebouwd, vlakbij de stadsmuur. De buitenmuren zonder ramen zijn één meter dik. Bij een ontploffing zou de verwoestende kracht hiervan zich niet op de stad richten, maar op de drie bewust zwakke plekken van het gebouw: de toegangspoort (van de stad gekeerd), het binnenplein (dunnen binnenmuren) en het dak (lichte constructie). Het Kruithuis is nooit ontploft. Tegenwoordig is het een rijksmonument dat onderdak biedt aan allerlei culturele activiteiten. Recht tegenover het Kruithuis, aan de noordelijke oever van de Aa, ligt de straat die naar de ontwerper van dit gebouw is genoemd, de Van der Weeghensingel.