Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

Gevelwand aan de Willem van Nassaulaan tussen de Koedijkstraat en de Van Ysselsteinstraat. Anno 1942. Foto: Afdeling Erfgoed nr. 0048926

De Willem van Nassaulaan verbindt de Geldersedam met de Citadellaan. De straatnaam herinnert aan graaf Willem van Nassau, gouverneur van Heusden, geboren 1592 te Dillenburg en overleden 1642 te Rheinburg. Hij ligt begraven in Heusden. Zijn grootvader, Jan VI van Nassau (1536-1606), was een jongere broer van Willem van Oranje. In 1622 trad graaf Willem van Nassau in dienst van het leger van de Verenigde Nederlanden. Hij heeft deelgenomen aan verscheidene veldslagen. Onze huidige kroonprins Willem-Alexander stamt overigens in rechte lijn af van Jan VI van Nassau, en niet van Willem van Oranje.
Tijdens het beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629 was het Staatse leger in zes wijken of kwartieren verdeeld. Het kwartier van opperbevelhebber Frederik Hendrik zelf was in Vught, op het kasteel Maurick. Willem van Nassau was een van de vijf onderbevelhebbers van Frederik Hendrik. Hij had als taak het kampement in het noorden van de stad, bij Orthen, te versterken en van daaruit de vesting – de Orthenpoort - aan te vallen. De zes legerkampen waren onderling verbonden door een zogenaamde contravallatie(linie) rondom de stad, ongeveer 25 km lang, van waaruit de aanval op ’s-Hertogenbosch werd ingezet. Daaromheen lag een buitenlijn van ongeveer 45 km, de circumvallatie(linie), zwaar versterkt met bolwerken, forten en hoornwerken, die erop was gericht bevoorrading of ontzet van de stad te voorkomen. Beide linies waren dijken van 1,80 meter hoog. De circumvallatie had langs de dijk een brede, diepe gracht lopen. Op 20 mei 1629 liet Willem van Nassau het eerste aanvalsschot op de stad afvuren.
In het begin van de 20ste eeuw was de scheepvaart op de Zuid-Willemsvaart zo toegenomen, dat gepleit werd voor het graven van een tweede kanaal ten noordoosten van het bestaande kanaal. Deze zijtak zou om de woonwijk De Muntel komen te lopen. De voor het nieuwe kanaal bestemde grond is heel lang onbebouwd gebleven, en ook nu nog te herkennen aan de vrij brede groenstrook tussen de Willem van Nassaulaan en de Antoon der Kinderenlaan (wijk De Vliert). De entree tot De Muntel via de Willem van Nassaulaan en Citadellaan krijgt een nieuw aanzien. Eind 2011 werd gestart met de sloop van 72 boven- en benedenwoningen tussen de Willem van Nassaulaan en Willem Mariastraat. Op de hoek Willem van Nassaulaan en Citadellaan wordt het nieuwbouwproject De Cavalier gerealiseerd.