Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Jan Hezemansstraat gezien vanaf de Aartshertogenlaan in de richting van de Van Rijckevorsel van Kessellaan. Anno 2011. Foto: Ed Hupkens

De Jan Hezemansstraat is een van de verbindingsstraten tussen de Aartshertogenlaan en de Van Rijckevorsel van Kessellaan. De straat is genoemd naar Joannes Cornelius Antonius (Jan) Hezemans (’s-Hertogenbosch 1833 – 1909). Als jonge klerk op het Bureau van de Godshuizen kwam hij regelmatig in contact met het verleden van ’s-Hertogenbosch. De Godshuizen voerde in die tijd regelmatig processen over het betalen van renten, waarvoor Hezemans bewijzen uit archieven moest aandragen. Hij raakte zeer geïnteresseerd in het Bossche verleden. In 1864 werd Hezemans tot beambte benoemd bij De Nederlandsche Bank, een functie die hij 44 jaar heeft bekleed. In 1877 werd hij gemeentearchivaris van ’s-Hertogenbosch. ’s Maandags vanaf 14.00 uur, als hij klaar was met zijn andere werk op de bank, was Hezemans op het stadhuis werkzaam. Omdat zijn voorganger R.A. van Zuylen het oude archief toegankelijk had gemaakt, kreeg hij de gelegenheid om te publiceren. Al op jonge leeftijd schreef Jan gedichten. Hij leerde de letterkundige J.A. Alberdingk Thijm kennen; mede via hem werd Hezemans medewerker bij De Dietsche Warande, Tijdschrift voor Nederlandsche Oudheden en Nieuwe Kunst en Letteren. Onder zijn eigen naam en onder het pseudoniem Joannes de Busco heeft hij veel gepubliceerd, zowel proza als poëzie. Hij schreef vaak onder invloed van de opkomende katholieke emancipatie. Bij velen heeft hij belangstelling weten te wekken voor de Bossche en Brabantse geschiedenis.

De naam van Jan Hezemans is ook verbonden met de Sint-Jan. Hij heeft er veel over gepubliceerd. Zijn eerste boek over onze kathedrale basiliek schreef hij in 1866, er volgden vele artikelen. In 1899 publiceerde Hezemans het werk waar hij twintig jaar aan had gewerkt: ’s-Hertogenbosch tussen 1629 en 1798. Historische Studiën. In 1977 werd dit standaardwerk herdrukt. Zijn broer Lambert (1841 – 1909) was als restauratiearchitect verantwoordelijk voor de werkzaamheden aan de Sint-Jan. Tussen 1858 – 1910 werd het gehele gebouw zowel inwendig als uitwendig gerestaureerd.

De korte toegangsweg vanaf de Rompertsebaan naar de Jan Hezemansstraat heet officieel Jan Hezemanspad. Een straatnaambordje is er echter niet. Op 27 juli 1943 kreeg Jan Hezemans een straatnaam in onze stad toegewezen. In normale tijden worden straatnamen vastgesteld door de gemeenteraad. In het geval van de Jan Hezemansstraat gebeurde dit door het college van B & W, omdat tijdens de oorlogsjaren de gemeenteraden buiten werking waren gesteld.