Bossche Straten 2017
291. Eerste gedrukte Bossche geschiedenis - Pieter Borstraat
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
De Pieter Borstraat, gezien in de richting van de Aartshertogenlaan. Anno 2011. Foto: Ed Hupkens
De Pieter Borstraat begint bij de Aartshertogenlaan en eindigt bij de Van Rijckevorsel van Kessellaan. De straat is genoemd naar Pieter Bor (Utrecht 1559 – Haarlem 1635), Nederlands historicus en vanaf 1578 notaris te Haarlem. Bijna zijn gehele leven werkte hij aan de eerste grote, grondige geschiedschrijving van de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648), in Noord-Nederland ook wel De Opstand genoemd. In de loop van een aantal jaren publiceerde Bor er 37 boeken over, verspreid over 6 delen. Het eerste deel verscheen in 1595 onder de titel ‘Oorsprongk, begin ende vervolgh der Nederlantschen oorloghen, beroerten ende burgerlijcken oneenichheden’. Dit eerste deel omvat de drie eerste boeken van het gehele werk en beschrijft de geschiedenis van de jaren 1555 tot 1567, dus de voorgeschiedenis van De Opstand tegen Spanje. In 1602 volgde het tweede deel, wederom drie boeken bevattend, dat de geschiedenis van de opstand tot het vertrek van Alva in 1573 beschrijft. Dat het geschiedkundig werk van Pieter Bor werd gewaardeerd, bleek uit de steun die hij van overheidswege ontving: de Staten van Utrecht kende hem een jaargeld van 100 gulden toe. Bovendien werd hem als particulier toegang verleend tot de charterkamer van Holland, een bijzonder privilege. Het duurde jaren voordat Bor klaar was met het vervolg van zijn levenswerk. In 1621 verschenen twee delen van de nieuwe uitgave van de ‘Oorsprongk, begin ende vervolgh der Nederlantschen oorloghen, in XVIII boecken beschreven’. Deze delen behandelen de geschiedenis van de opstand tot de moord op Willem van Oranje in 1584. In 1626 verschenen opnieuw twee delen, die het geschiedkundig verhaal voortzetten tot de inname van Breda in 1590. In 1630 werd het vijfde deel voltooid, in 1637 het zesde en laatste deel dat eindigt met de Slag bij Nieuwpoort (juli 1600). De grote waarde van Bors werk zit besloten in het gegeven dat hij vele documenten in extenso heeft afgedrukt. Daardoor hebben zijn boeken de betekenis van een archief over de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog.
In 1630 verscheen zijn ‘Gelegenheyt van ’s Hertogen-Bosch, vierde hooft-stad van Brabandt, haar oorspronck, fundatie ende vergrootinge, verscheiden hare belegeringen, ende eyndlijcke overwinninge, verrassinghe ende inneminghe’. In feite was dit de eerste gedrukte geschiedenis van ’s-Hertogenbosch. De Bossche gemeenteraad heeft daarom op 29 oktober 1937 naar deze Hollandse historieschrijver een straat vernoemd in de Vliert.