De deugden van vroeger zijn niet meer de deugden van nu.

In onze jeugd kenden we het mooie woord deugniet, iemand die kattenkwaad uithaalde. Was de deugniet bij het kattenkwaad smerig geworden dan werd die bij ons thuis doerak genoemd. 

*Doerak* is een leenwoord uit het Russisch. Het woord *Durak* stamt uit de tijd dat de Kozakken in Nederland waren en betekende in die taal ‘domkop’. In het Nederlands betekende doerak in eerste instantie ‘gemeen, laaghartig mens’, maar later ontstond de afgezwakte of zelfs enigszins liefkozende betekenis ‘ondeugd, deugniet, bengel’.

In mijn boek lees je dat broer Henk een deugniet was. Hij liet aan de Maas een pony los…De eigenares was daar niet blij mee. Maar Henk was een kwajongen met weinig kwaads in het bloed.

Onnut was een mindere eigenschap. Rondlummelen en niets doen, een ander vervelen. Onnutigheid uithalen noemden mijn ouders dat. Dat moest niet teveel voorkomen. Net zoals lanterfanten!

Rechtschapen, deugdzaam moesten we zijn, een goed gedrag laten zien. Maar ook weer niet te deugdzaam, dan was je braaf. Er kleefde dan al snel het woord brave Hendrik of brave borst aan je.

Rechtgeaard was ook belangrijk, betrouwbaar en eerlijk zijn in hart en nieren. Dus niet stiekem snoep wegpikken.

Godsgezind, ook wel vroom, maar niet te vroom want dat was je al snel heilig. Qua vroomheid was het beter om niet op de eerste rij in de kerk te zitten.

Moed moest je hebben, want anders was je een slapjanus. Huilen bij verlies van een spelletje Mens erger je niet, dat was wel het ergste! Dan kreeg je een zwaar gemoed en werd je wankelmoedig en onzeker.

Maar de allerbelangrijkste waarden waren wel gedrag, ijver, orde en netheid. Op de voet gevolgd door Godsdienst. Dat waren de deugden in mijn jonge leven. De basis voor het latere leven.

De *Doerak* omschrijving komt uit het Etymologisch woordenboek