week 46 - 17 november 2021 - 157

Ziektes was het woord van de vorige keer.

Natuurlijk heeft ook Peter Borremans weer trouw zijn bijdrage aangeleverd. Elke maandagmiddag zie ik hem door weer en wind aankomen, van zijn fiets stappen, zijn envelop met inhoud uit de waterdichte verpakking halen en bij mij in de bus stoppen. Hij kijkt altijd of hij mij ziet, zodat hij vriendelijk kan zwaaien. Maar bij mij is het moeilijk om binnen iets te zien. En soms ben ik natuurlijk gewoon niet thuis.

Uit zijn bijdrage haal ik deze keer het volgende.

Ziektes of ziekten is het meervoud van ziekte. Het ziek zijn, een bepaalde vorm van ziek zijn. Ziek betekent: lijdend aan een storing in het lichaam of de geest, niet gezond.

Peter heeft de volgende zegswijzen met het woord 'ziek' gevonden:

Zoow ziek as 'n ond (erg ziek). Zoow ziek as 'n vaareke (erg ziek). IJ ies altij ziek of onderweege (Hij heeft altijd een smoes om ergens onderuit te komen).

Peter doet ook een aantal persoonlijke zaken uit de doeken. 'Wijlen mijn vader is aan longkanker gestorven. Wijlen mijn moeder, die van alles mankeerde, was dementerend. Ikzelf heb enkele keren de griep gehad, gelukkig nog geen corona. Ik heb weleens uitgedroogd in het ziekenhuis gelegen. Ik heb ook veel blessures gehad. Die liet of laat ik behandelen door fysiotherapeut Adrie van den Eijnden (een volle neef van Ad). Logopedie heb ik van Mirjam Geers-van der Poel. Als pedicure heb ik Els Leenaerts. Mijn huisarts is dokter Van Gool. Voor mijn gebit ga ik naar Tandartsenpraktijk Van Veen. Meneer Luysterburg zorgt ervoor dat ik helder blijf (Dankjewel, Peter!). Voor m'n autisme word ik ook geholpen. Verder helpt m'n familie me.'

Nou, Peter, door deze openhartigheid leren de inwoners van Woensdrecht en Halsteren jou ineens een stuk beter kennen.

In allerlei boeken heeft Peter nog uitspraken gevonden die te maken hebben met gezondheid. Een aantal voorbeelden: 'nen Boer moet ziek zijn veurdat ie overgift. Ut was unne goeie gast, maor vaok ziek. Da waor un goej jong maor veul ziek. Ze zit wir in de lappemaand. Vandaag zedde gezond en mérge motte pisse. Van ziek zen wordt enkelt d'n dokter beeter. Ouderdom is ziekte genoeg. Van ziekte of bedevaart wordt niemand beter. Zal men een zieke vragen of hij gezond wil worden! De ziekten komen te peerd en vertrekken met manke schreden. Die te veel eet wordt ziek. Een troostelijk woord is der zieken spijs. Het is ongezond om ziek te zijn. Geen kwaad dat verder is verspreid dan ziekte en onwetendheid. Tegen de ziekte zijn middelen te gebruiken, tegen den wil Gods niet. En hij eindigt met: Witte wa gezond is? Oe-eige ziek lache!

Ammandels
Ik mot schèènt as kind nogal dikkels verkouwe gewiest zèèn. In ieders geval moes op ’ne kjeer dokter Van de Kar komme. IJ keek in de pannekes die bij oons op de kezjèèr stonge en von da ta wel in orde was. Toen kwaam ie naor mèèn om mèèn te onderzoeke.

’Z’n ammandels motte d’ruit’, zeej de dokter. Ik kreeg pillekes om m’n keel avvast wjeeker te maoke en ’n paor weeke laoter stong oons moeder meej mèèn aon de grwoote deur van ’t AoBeeGeej (Algemjeen Börger Gastuis) in Baarege.

Daor wier ik jeel vriendelek, mar kordaot, van oons moeder oovergenoome dur ’n non, die mèèn aon d’r aand meejnaam dur ’n jeele lange gang. Onderweege vroog ze oew oud ik was. Ik stook m’n aand op en zeej zachjes: ’Vèèf jaor.’ De zuster verstong ’t netuurlek nie en ze vroog ’t nog ’s. Wir zeej ik: ’Vèèf jaor’, mar nouw ’n bietje n’aarter. De zuster was jeel verbaosd. ’Vefteg jaor?’, riep ze, ’zoow oud al?’ En ikke mar volouwe da’k nog mar vèèf was.

Zoow kwaame me ongemaarekt aon bij de dokter. A’k m’n èège goed erinner was da dokter Tebbes.

Nouw ad oons moeder mèèn beloofd, da’k ’n jeele rjeep suukelaot zouw krèège a’k nie zouw schrjeeuwe. Ik moes dus zörrege, da’k ’n grwoote jonge was en da’k nie bleet.

Ik wier in ’n grwoote stoel gezet en de dokter kwaam meej ’n tang, die volleges mèèn leek op zoown apperaot waor ge ’n bolleke n’èès meej kunt scheppe. Ik moes m’n mond wèèd oope doen en knip … daor wier m’n jeerste ammandel weggeknipt en op ’n schaoltje geleed. Ik verschrok en moes jeel efkes ’n traontje laote. Mar de tweede kjeer wies ik al wa t’r kwaam en toen verschrok ik al nie mir.

De zuster brocht mèèn naor ’n grwoote zaol, waor jeele rije meej leedekaantjes stonge. Aachter de grwoote traolies van die bedjes laage kiendjes te slaope, stil te kèèke of te blèète. Ik moes ’n nachje blèève. Neeve mèèn laag ’n kiendje jeel de tèèd mar te blèète en om z’n mamma te roepe. De zuster zeej teege n’m da t’ie braof en stil moes zèèn en da t’ie mar ’n vurbjeeld moes neeme n’aon mèèn. Ik was nie wèèneg grwootseg!

De vollegede morrege kwaam oons moeder mèèn wir aole. Ik ad wel 'n jeel klèèn bietje geschrjeeuwd, mar ik kreeg toch 'n rjeep suukelaot. En ondaanks m'n zjeere keel genoot ik smiddas van 'n lekker maoltje meej errepels, artjes en ’n stukske vljees.

Da d’n meens zoowiets ontoudt, ej?!

Tot volgende week!

geschreven door: Jan Luysterburg