week 17 - 27 april 2022 - 180

Klapband Ik vind het altijd weer erg prettig als ik ook reactie krijg uit Halsteren. Frans Nefs, al jaren woonachtig in Bergen op Zoom maar in zijn hart nog steeds Halsterenaar, kwam nog even terug op ‘As oew band klapt dan zakte.’ In deze volgorde beleeft de fietser deze ramp. Daarna zal hij afstappen en misschien als hij handig is en ‘plakspulle bij eet’ gaan ‘ripperere’ oftewel ‘ z’ne band plakke.’ De verwarring zal misschien geweest zijn: ‘As oewe band geklapt is’ want ‘dan zijd’ al gezakt’. Zo is dat, Frans. Bedankt!

Jan Luysterburg

Kwaod (het woord van de vorige keer)

Zoals altijd heeft Yvonne Rijk weer een hoeveelheid Ossendrechtse woorden en uitdrukkingen voor ons samengevoegd tot een leuk verhaal:

'Het woord "kwaod" wordt in veel betekenissen gebruikt.

Iemand kan "kwaod" op een ander zijn. Hierbij denk ik terug aan mijn vroegste kinderjaren op de "bewaorschool" in "Ostrecht." We hadden daar zuster "Joekoenda, da mees was mar nun duim en nun vust grwoot, mar ze was altij kwaod." Ik weet nog heel goed dat ze mij een keer aan een tafelpoot had vastgebonden. Ik weet niet waarom, volgens mij was ik helemaal niet zo een stout kind.

Je kunt ook "kwaod doen." Ze zeggen wel eens: "Die doe nog gen vlieg kwaod." In dat geval ben je heel vredelievend.

Hierbij denk ik ook weer terug aan vroeger. Wat deden we nou als kinderen voor kwaad. Ik zou het niet weten.

"Toch moeste we iedere vjeertien daoge gon biechte, oem alles wa me kwaod ooje gedaon tege de pestwoor te vertelle.",

Bij mij was het iedere keer hetzelfde riedeltje. "Ongehoorzaam geweest aan vaoder en moeder. (Ik had niet eens een vader meer indertijd, maar dat zinnetje zat er zo ingebakken). Gelooge, (zal ook wel niet veel geweest zijn) en gepraot ien de klas, ( dat zal best wel, maar om dat nou "kwaod" te noemen).

En alsof ik een moord zat te bekennen, vroeg de pastoor steeds om harder te praten. "Dieje mees was zo dwoof as ne kwartel."

Volgens mij herhaalde dit "kwaod" zich bij heel de klas.

"Mar toch wier der ok welies echt kwaod bekend ien dieje biechtstoel."

Mijn tante had een winkel waarin ze o.a. balpennen verkocht. Op een dag kwam de pastoor met zeker 10 balpennen naar de winkel.

"Die ooj iement gestoole en zow veul spijt dervan dattie ze mej ooi genoome naor dieje biechtstoel en on de pestwoor gegeve."

De pastoor noemde geen naam, "da was ut biechtgeheim."

Een andere betekenis is; "ut ievers kwaod mej emme. Da wiel zegge, oew eige iet jeel aart aontrekke."

En dan kan je ook nog aan iets of iemand "nen kwaojen emme." Bijvoorbeeld aan een tegenstander bij voetbal of andere sport.

Tot slot kan er ook nog "kwaod ien derpels ziete." Dan zijn de aardappelplanten aangetast door een bepaalde ziekte.

Er is vast nog veel meer "kwaod", maar ik ga er niet verder over denken. Er moet ook nog ruimte overblijven voor een ander hé.'

Nou Yvonne, je hebt ons inderdaad weer verblijd met een heleboel kennis en nostalgie. Ik ben razend benieuwd wat je weer zult zeggen over het nieuwe woord. En ik ben gegarandeerd de enige niet!

Het nieuwe woord
As diejelektspreeker gebrökte dikkels de prachtegste woorde, zonder da ge 't beseft.

Pas geleeje ed iemand m'n boek 't Kom d'ammel goed aongeschaft. 'Ik lees 'r iedere dag 'n veraoltje n'uit en ik geniet daor jeel aareg van', ed ie me toevertrouwd. Daor ben ik netuurlek jeel blij meej.

Vandaog zeej t'ie teege mèèn: 'Ik kwaam nog 'n jeel mwooi woord teege in jouw veraoltje. 'n Woord da ge nwooit mir woort: gaauwegèd, In de gaauwegèd iets doen.'

Toen ik da veraoltje schreef, stong ik daor glad nie bij stil. Mar inderdaod, da woord woorde bekaant nwoot mir. En zoow zèèn 'r 'n jeeleboel woorde en uitdrukkinge die ge bekaant nwoot mir woort, mar die ge meschien zellef nog steeds wel gebrökt.

Da gif nouw presies aon waorom 't belangrèèk is da ge oew diejelekt bleft spreeke a ge prot meej meense uit oew èège omgeeving. As 'r gin diejelekt mir gesprooke wordt, dan verdwèène al die mwooie woorde en uitdrukkinge en da d'is 'n geweldege veraareming van de taol.

Wa doede gij èègelek avvetoe in de gaauwegèd? Gebrökte gij da woord ok nog? Gaog 't wel 's nie goed a ge in de gaauwegèd iets gedaon ed? Doede meschien te dikkels iets in de gaauwegèd en zoude da d'èègelek af motte ljeere?

Uw reacties zijn tot en met dinsdag 3 mei 2022 van harte welkom op het bekende adres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. .

geschreven door: Jan Luysterburg