week 02 - 11 januari 2023  - 217 We beginnen deze week met de bijdrage van Richard Musters, omdat we het fijn vinden dat hij zich sinds enige tijd 'lid van de club' voelt: 'Wij waore meej twei jongens tuis, mar wij moesse gewoon meej ellepe in ut uisouwe. Stofzuige, afwasse en meer van die dienges. Mar ok in d’n of waarreke. Daor ooi iek toch un eekel aon. Iek kon da ok nie. As iek meej un rijf alles gelijk moes maoken, dan wier da altij net zo’n skieschaans. En oons vader die docht altij da iek da ekspres deej. Dan zegge sommige meensen da tuinieren zo ontspannend is. Nouw bij oons waor ut soms meer oorlog.

Jan Luysterburg

Nouw doen iek oons moeder nog steeds ellepe, alleenig noeme ze da tegenwoordig meej un sjiek woord ‘mantelzorg’. Mar ellepe kan ok in jille kleine dienges zitte. Bijvurbeeld dur in de supermart iets van de boovenste plaank te pakke as iemand daor nie goed bij kan. Of es bij ouwe meense un protje gaon maoken of ut stoepke schoonvege as ut gesneeuwd eej. As alle meense mekaore is wa meer zouwe ellepe, dan wier de wèèreld wir un stukske gezelliger. Ut is er nouw de tijd van ut jaor vur, dus opeluk wor da ut goeie vurneeme van veul meense. Da we de wèèreld wir un stukske gezelliger gaon maoken.'

Ik help het je hopen, Richard!

Van Ad Borremans ontving ik het volgende verhaal:

Kemping
Jao ok iek moes meej ellepe tuis toen da’k nog nie getrouwd waor. Want ient begien toen da wij ien ’t Jaovabontje gienge woone ojje wij daor ’n grwoote n'of baaj en ok wa knijne, ’n vaareke en wa kiekes, dus d’r was waarek zat. En ’t was mar gwoon dagge daor dan ok oow aande uit de mouwe stook. Mar toen da’k ’n jaor of dertien waor, moesse wij ’n gwroot stuuk grond afgeeve vur de nuuwe wijk aachter oos uis, en tusse de Zwarte Baon. En ok oos vaareke moes weg, want da stonk te vuul vur die mèèsse die daor kwamme wôône. Duus vanaf die tijd ojje wij ok vuul miender waarek tuis en oefde wij nie mjeer meej tellepe.

Mar waor da’k nouw ok aon mot denke meej da woord ellepe, ies aon de kemping waor da wij meej jeel ’t uisouwe ’n paor jaor nor toow gewiest zen. Da was altij ’n njeele tentaosie om alles op z’n plak te krijge. Want d’r gieng dan ’n bungeloowtent meej en ’n vouwwaoge, en die moesse dan op worre gezet. Nouw waore wij daor, al zeg iek ’t zelluf, best wel goed ien, omda we da tuis al tefrente kjeeres gedaon ojje, dus baaj oos was da altij gauw vur mekaore. Wij zoote dan ok al gauw ien ooze tuinstoele te kijke oew da de aandere gaste da deeje, en da was wel jeel mwooj om te zien, vural agget nie goed luukte en d’r al wa geauweroerd wier onder mekaore. Iek zeej dan teege oos vaoder, zouwe we nie gon ellepe want da gao nie goed daor. Neeje zeettie dan, nog efkes waachte want dees ies vuul te schwoon om nor te kijke. Mar agget toch wa te laank gieng duure en wij genoeg leedvermaok g’ad ojje, gienge we toch mar vraoge of damme konne ellepe. Soms waore d’r dan al wel ’n paor tentstokken nie jeelemaol recht mjeer of stienge ze verkjeerd ien mekaore. Mar ’t ies wel altij geluukt om de tente op te zette en konne we daor nor saome ’n pientje drienke en wa slap sjeevere en lache meej mekaore. En waore die mèèse blij da wij zullie gollepe ojje.'

Als je het leest dan zie je het voor je, Ad. Een leuk verhaal weer.

Natuurlijk heeft ook Peter Borremans weer zijn bijdrage geleverd. Maar hij heeft eerst een vraag. Hij is in het tijdschrift Brabants het woord 'toebeurze' tegengekomen en hij wil graag weten wat dit woord betekent. Navraag bij Cor Swanenberg levert het volgende op: Toebeurze is in Oost- en Midden-Brabant een veel voorkomend woord. Het betekent: met gesloten beurzen, met gesloten portemonnee. Het gaat dus over elkaar iets geven of iets voor elkaar doen zonder ervoor te betalen; ruilhandel dus.

Zijn eigen tekst begint Peter met de bekende zin: Zo waarlijk helpe mij God almachtig.

Vervolgens citeert hij een uitspraak van wijlen Daan Landa: 'Hij kan zijn vader toch zo goed helpen, naar de nondeju.'

Vervolgens noemt hij wat voorbeelden uit het woordenboek van Heemkundekring Het Zuidkwartier:

Ut ellep nie altij, wur. Ut ellept aljeen mar agge staarek genog zèèt. Ziede wel daggut ellept.

In de Brabantse Spreukenkalender vond Peter een zeispreuk: Alle bietjes hèlpe, zin de mug, en ze pieste in de zee. En in het boek Streek en Taol Oost-Brabant vond hij er nog een: Dè helpt nog 's teege de maus, zin 't boerke, en ie staak z'n schuur in brand.

In een Bredaos lesboekske vond Peter: 'Ellepemenum of ellepemenumnie aon zunnen ellepijp', vroeg dun fiesiejoterapeut.'

Over zichzelf vertelt Peter dat hij vroeger zijn ouders hielp, zowel in de winkel als in het huishouden en in de tuin. Hij deed en doet vrijwilligerswerk, maar hij werd en wordt ook zelf geholpen. Peter betreurt het dat sommige mensen agressief zijn tegenover hulpverleners en dat zijn we roerend met hem eens.

Tot volgende week!

Geschreven door: Jan Luysterburg