040. Zeldzame voorgevelarchitectuur

De voorgevel van het pand Hinthamerstraat 26 kenmerkt zich door een aparte tweedeling. Foto: Josephine Peren

Het pand Hinthamerstraat 26 is sinds maart 2010 een gemeentelijk monument. Het gebouw met de historische naam De Witte Olifant dateert van 1741. Een oudere benaming is De Molensteen. Bouwhistorici vermoeden dat op deze plek in de middeleeuwen het hertogelijke huis heeft gestaan, dat kort na de grote stadsbrand van 1419 herbouwd is. Vóór de verbouwingen in de 20ste eeuw was De Witte Olifant een smal, diep huis met drie bouwlagen en een hoge kap. Het voorste gedeelte had een hogere nok dan het achterste. Op het fries in de kroonlijst was een gevelsteen met de afbeelding van een olifant aangebracht.

In 1912-13 wordt het pand ingrijpend verbouwd tot het filmtheater Cinema Royal. De onderpui van de voorgevel wordt hierbij vernieuwd, achter de voorhal in het voorste gedeelte wordt een grote bioscoopzaal gerealiseerd. Het ontwerp van de bouwactiviteiten is van de hand van de architect J. Walker. De opmerkelijke, rijk vormgegeven pui is een decoratieve mengeling van allerlei historische bouwstijlen. Cinema Royal functioneert als bioscoop tot in het derde kwart van de 20ste eeuw. Daarna wordt het complex tot winkel verbouwd, waarbij het oorspronkelijke interieur wordt aangetast. De voorgevel verliest een deel van de ornamentiek, waaronder de decoratieve lamparmaturen.

Het voorste gedeelte telt twee bouwlagen onder een plat dak en het achterste deel heeft één bouwlaag met een plat dak. De voorgevel toont zich door een merkwaardige tweedeling wat betreft de pui en de bovengevel. De pui is opgezet als een monumentale ‘poort’ en wordt bepaald door een brede opening onder een rijk geprofileerde korfboog. Die rust aan weerszijden op natuurstenen kapitelen. De ronde kolommen zijn geplaatst op een hoge, hardstenen basement, waarop op de hoek ook de hoogopstaande hoekpilasters zijn geplaatst. Deze worden bekroond door natuurstenen ornamenten met medaillons, parellijsten, acanthussen en festoenen van laurierblad. Boven de korfboog is het gevelveld versierd met een banderolle, waarin de tekst CINEMA ROYAL in verdiepte, goudkleurige kapitalen is gehakt. Het grote bovenlicht heeft een geprofileerd kozijn en vier ruiten met decoratief gebrandschilderd glas-in-lood ramen.

De bovengevel telt twee vensterassen en eindigt aan de bovenzijde met een hoge, bakstenen borstwering met middenattiek en twee doorgestoken hoekdammen. Deze borstwering is in siermetselwerk uitgevoerd in een rasterpatroon. Het attiek draagt een ovaal medaillon met rollaag en de beeltenis van een olifant (niet de oorspronkelijke). Aan weerszijden van de vensters bevinden zich in siermetselwerk uitgevoerde muurdammen.