227. Rückertbrug over de Aa

De monumentale Rückertbrug verbindt de Jan de la Barlaan met de Van Berckelstraat. Foto: Josephine Peren

De Rückertbrug ligt over stadsrivier De Aa en vormt sinds maart 1920 de verbinding van de middeleeuwse binnenstad met de toen nieuwe stadswijk De Muntel (1929-1936). De nieuwe oeververbinding wordt bestemd voor alle soorten verkeer. Ze vertoont kenmerken van de Amsterdamse School. De overspanning is vernoemd naar de in 1918 overleden directeur der Gemeentewerken, J.H.E. Rückert. Door de aanleg van de brug over De Aa, op het punt waar de Kasterenwal en de Noordwal in elkaar overgaan, is een uniek vestingstadsgezicht behouden. Sinds mei 2001 staat de brug geregistreerd als rijksmonument.

De Rückertbrug is opgetrokken uit beton, baksteen, ijzer en platen Beiers graniet. Ze heeft vier steunpunten: twee pijlers en twee landhoofden. De totale lengte bedraagt 25 meter en telt drie overspanningen. De drie overspanningen zijn respectievelijk 3,80m, 11,30m en 3,80 wijd. De rijbaan is 7,50m breed met aan weerszijden verhoogde voetpaden van elk 2,00m breed. De onderbouw bestaat uit twee holle pijlers van metselwerk en twee landhoofden van ongewapend beton, dat tussen de damwanden is opgesloten. Aan de zijde van de Van Berckelstraat sluit het landhoofd door middel van gemetselde vleugelmuren aan op de stadsmuur. De middenoverspanning bestaat uit een onbekleed gelaten, gewapend betonplaat op acht langsliggers, met aan de onderkant tandvormige consoles. Ook de zijoverspanningen bestaan uit platen van gewapend beton op liggers. Deze zijn echter aan de zijkanten door opgaand metselwerk aan het oog onttrokken. Dit metselwerk bestaat uit gedrukte keperbogen op tegen de pijlers van bruggen- en landhoofd gemetselde, taps toelopende uitkragingen. De zich naar de wal toe sterk verbredende landhoofden bestaan uit met baksteen bekleed, ongewapend beton.

Het metselwerk wordt verlevendigd door overhoekse muizentandlijsten, stokprofielen, op hun kant gemetselde stenen en spaarnissen met afzaten. Alle horizontale vlakken van het metselwerk op en tussen de brugleuningen zijn afgedekt met dekplaten van Beiers graniet. Tussen de leuningen bevinden zich decoratieve, smeedijzeren hekwerken. De ijzeren hekken van de balustrade komen uit de Bossche smederij van N.W. Gielens. In het metselwerk op de westzijde van de zuidelijke zijoverspanning zit een gevelplaat met de tekst ‘AD 1920’. Aan de binnenzijde van de brugarmen zitten twee gevelplaten met de tekst ‘RUCKERTBRUG’. Met uitzondering van vier oorspronkelijk op de hoekpunten geplaatste lantaarns (omstreeks 1970 verwijderd), is de brug gaaf bewaard gebleven. Op de aansluitende Kasterenwal was volgens de bestektekening een politiepost gepland, die echter nooit is gerealiseerd.