235. Huisvesting voor militairen

Het huizenblok Guldenvliesstraat 5-27 vormt een bijzonder voorbeeld van militaire huisvesting begin twintigste eeuw. Foto: Josephine Peren

Het huizenblok Guldenvliesstraat 5-27 in de wijk Het Zand werd gebouwd in 1900-1901, naar ontwerp van de architect P.Th. Stornebrink. De woningen zijn gelegen langs de oostelijke zijde van de Mayweg, de zuidelijke zijde van de Hertogstraat en de noordelijke zijde van de Guldenvliesstraat. Het blok bevat tweelaagse woonhuizen, met beneden- en bovenwoningen, bestemd voor de huisvesting van militairen. Op de begane grond woningen voor officieren, de bovenwoningen huisvestten gewone soldaten en onderofficieren. De woningen vertonen stijlelementen van het eclecticisme en de neo-renaissance. Sinds mei 2001 staat het bouwblok geregistreerd als rijksmonument.

De afzonderlijke woningen hebben een globaal rechthoekige plattegrond, tellen twee bouwlagen onder een plat dak met voorschild en zijn gedekt met kruispannen. In het dakschild zijn dakkapellen, die deels vernieuwd zijn. De gevels zijn opgetrokken in machinale baksteen. In de voorgevels is een geleding, door middel van over het gehele bouwblok doorlopende, natuurstenen cordonlijsten en speklagen. De vensterdorpels zijn van natuursteen. De gevels worden afgesloten door een houten gootlijst op klossen. De woningen hebben rechtgesloten vensteropeningen, waarin ramen met drieruits bovenlicht, op de begane grond onder een strek. Op de eerste verdieping zijn boven de vensters segmentvormige ontlastingsbogen met aanzet- en sluitstenen en een gepleisterde boogvulling. Hierin bevindt zich een decoratie met een rankenmotief.

Bij de woningen 9/10/11/12, 15/16/17/18, 24/25/26/27 en 32/33/34 bevinden zich middenrisalieten met opbouw onder een plat dak. Hierin zijn gepleisterde velden met de inscripties “ANNO 1900, MILITAIRE” en “ANNO 1901, WONINGEN”. In deze middenrisalieten zijn kleinere vensters met valramen. De ingangen naar de bovenwoningen zijn bij deze risalieten gelegen in een portaal. De ingangspartijen van de woningen bestaan uit paneeldeuren onder een tweeruits bovenlicht. De panden op de hoeken van het woonblok hebben een afgeschuinde hoek. Ze zijn voorzien van een driehoekig, houten balkon. Daarboven is een houten, vierkante hoektoren onder een spits, gedekt met zink. In het midden van het bouwblok wordt de gevel afgesloten door een topgevel met een natuurstenen deklijst. Hierin is een paraboolvormige muurnis. De woningen hebben ter plaatse van de keuken een uitbouw. Op de hoek hiervan is een smallere uitbouw voor de toiletten. Bij een aantal woonhuizen zijn later aanbouwen gesloopt of toegevoegd en vensteropeningen gewijzigd.

8