week 27- 5 juli 2023  - 242 Raodiejoowpraotjes Jarenlang had Radio Omroep Brabant op zondagmiddag een echt Brabants en erg populair programma, met daarin als vast onderdeel: Bij wijze van spreken. Dialectsprekers als Cor Swanenberg, Adri Hoppenbrouwers, Marja van Trier, Michel de Koning, Johan Biemans en Mientje Wever vertelden dan in hun eigen dialect een verhaaltje, waarvan het laatste woord de nadruk kreeg, want daarvan moest de betekenis worden geraden. De luisteraars konden hun oplossing insturen en uit de juiste antwoorden werd een winnaar gekozen, die een prijsje thuisgestuurd kreeg. Jos Swanenberg gaf twee weken later uitleg over het desbetreffende woord.

Jan Luysterburg

Einde verhaal?

Ruim tien jaar geleden besloot het bestuur van Omroep Brabant met dit programma te stoppen, ondanks dat het stevig gesubsidieerd werd. Niet omdat het niet meer werd beluisterd, maar omdat de omroep een andere doelgroep verkoos. De oudere luisteraars moesten plaatsmaken voor mensen jonger dan veertig jaar. Bovendien vond men dialecten minderwaardig aan het Standaardnederlands.

Het spreekt voor zich, dat de enthousiaste groep vrijwillige medewerkers hierover woedend was. Als je jarenlang met hart en ziel een mooi en populair radioprogramma hebt gemaakt en plotseling wordt de stekker eruit getrokken, dan zijn deze gevoelens uiteraard goed te begrijpen. De leiding was echter onvermurwbaar.

Dit leek dan ook einde verhaal, maar de omroep had buiten Piet Pels, de organisator van het geheel, gerekend. Piet liet het niet op zich zitten en nodigde alle lokale en regionale radio-omroepen in de provincie Noord-Brabant uit, het programma over te nemen. Veel omroepen vonden dit een uitstekend idee en gingen meedoen. Ook de vrijwilligers namen graag hun plaats weer in. Helaas was Michel de Koning inmiddels overleden. Hoogerheidenaar Jan Luysterburg werd zijn opvolger.

Waardering

Woensdag 21 juni 2023 vonden in Schijndel voor de elfde keer de opnamen plaats van het 'nieuwe' programma, dat de naam Bij wijze van ... za'k mar zegge had gekregen. Piet Pels had het weer goed geregeld en alle dialectsprekers kwamen gezellig bij elkaar om de een na de ander zijn of haar acht verhaaltjes te laten opnemen door geluidsman Peter de Laat. Helaas had Adri Hoppenbrouwers om gezondheidsredenen afgehaakt. Zij werd opgevolgd door Brigit Bakx-Hermans uit Bergen op Zoom.

Diverse lokale en regionale omroepen zenden het programma nog steeds uit. Het is daarnaast digitaal te beluisteren en te lezen op www.nlutskebrabants.nl, waar tevens de deskundige uitleg door Yoïn van Spijk en de winnaars van de wedstrijd te vinden zijn.

Omroep Brabant bleek weinig belangstelling te hebben voor de Brabantse dialecten en een poging om het spelletje in zeer afgeslankte vorm nieuw leven in te blazen tijdens het ochtendprogramma liep op niets uit. Erfgoed Brabant heeft echter wèl waardering voor het unieke programma. De verhalen zijn dan ook allemaal te lezen en te horen op https://www.brabantserfgoed.nl/dialect.. Daar valt bovendien veel meer te lezen over de medewerkers en de Brabantse dialecten.

Van lieverlee gaan steeds meer mensen ontdekken waar het taalspelletje te vinden is. Zij ervaren tevens hoe leuk het is om mee te doen. 

Op de foto ontbreekt Cor Swanenberg, die snel weg moest vanwege een dringende afspraak. Johan Biemans was op dat moment juist zijn verhaaltjes aan het voorlezen bij geluidsman Peter de Laat.

Op de foto staan van links naar rechts: Mientje Wever, Brigit Bakx-Hermans, Piet Pels, Marja van Trier en Jan Luysterburg.

Tot volgende week!

Geschreven door: Jan Luysterburg