week 7 - 14 februari 2024  - 274 Nistels Trugkèèke (het woord van de vorige keer). 'Beste Jan', schrijft Monda van Diesen, en daarna volgt een aantal leuke herinneringen:

Jan Luysterburg

'Agge wa d’ouwer wurd kèkte diekwels terug naor hoe ‘t er vroeger aon toe gieng. En dan denk iek altai mèj plezier terug aon de tijd da’de kienders nog klein waore.

Er woonde drie huishouwes mèj kienders vlak baai mekaore. En die speulde mèj mekaore. As het dan ‘swoosdagsmiedags slecht weer was, dan gieng het er as een oordeel ien de kaomer: spellekes doen en lache! Ze waore een kjeer perdje aon het speule en mar rondjes lwope rond de taofel!

En uitgekookt as ze waore! Ze krege altai thee mèj een koekske. Mar wat de moeders nie van mekaore wiesten: ze giengen van oos huis naor de twèj aandere moeders en daor krege ze ok wèr het nwodige! Da kwamde dan jaore laoter aon de weet!

Naor Paose gienge ze eens een grwoot paosaai djele. Oos zeuntje sloeg er verschielende kjere oep, mar het brook nie. Iek zal het eens probere zee z’n vriendje. Hij goof er een aarde klap oep: het paosei bleef jeel en het burd was in twèje!

Aon oeuw eige kiendertijd denkte ok nog diekwels terug: lange glijjbaone maoke ien de wienter en mèj gluujende kaoke naor biene gaon. Iek zal er mar mèj stoppe, want aanders wur mijn verhaol te laank. Edde gullie da d’ok: agge daor naor terugkèèkt, dan ziede da’das een foto die ien oew geheuge geprent staot.. Mwooi, da’ge da zo helder vur oeuw gjeest kunt haole.'

'Ge mokt ut mèèn wel moelluk wör Jan meej oew woord van dees week.' Dat zegt Richard Musters en hij voegt eraan toe: 'Waant wa mot iek nouw schrèève? Ge wölt warschijnluk un verhaoltje oore waor iek op trugkèk. Mar iek kan trugkèèke op jil veul leuke dienges die iek em gedaon meej vrienden en femilie. Wa verhaoltje mot iek dan kieze? Of zou iek un verhaoltje maoke over dienges die niej gelukt zen of die nie zo leutig waore. Waant daor kunde ok op trugkèèke eej.

De keunst van trugkèèke is da ge ut nie teveul mot doen, mar ok nie te wèènug. Agge teveul trugkèkt dan blefde ange in ’t verleeje. Mar de wereld draait dör eej. En dan motte meej. D’r zen ok meense bij die kèèke altij trug en zegge dan: 'Ooi iek mar dees gedaon of ooi iek mar da gedaon.' Daor motte nie teveul over prakkisere, waant ge et ut nie gedaon en ge kun ut mjeestal ok nie mir doen.

Ut mjeest kostbare wa ge iemaand kunt geeve da is tèèd. En ut mjeest waordevolle wa ge kunt krèège da is un mjooie errinnering. Agge da gegeeve of gekreege et, da edde wa mjoois om op trug te kèèke.

En ow jah, op de Grjoote Mèèr em iek vroeger ok nog geschetst. Van de Grjoote Mèèr naor de Kleine Mèèr en wir trug. Meej valle en opstaon.

Oudoe.'

Het nieuwe woord

Adrie van Ginneken uit Sprundel heeft een wekelijkse rubriek op Facebook bij Brabanders en hun taal. Hij zegt dan een zinnetje in zijn dialect, met de vraag: 'Weet u wat dit betekent?'

Hij krijgt hierop veel reacties. De mensen zeggen niet alleen wat ze denken dat de spreuk betekent, maar ze 'vertalen' de spreuk ook in hun eigen dialect. Dat is natuurlijk machtig interessant.

Deze week was de spreuk: Doe d'oew nissels vast vur dadder òòver valt.

Ik gaf daarop de Woensdrechtse vertaling: Doe d'oew niestels vast vurda ge d'r oover valt. Veel andere Brabanders gaven ook hun versie van deze zin. 

Wat mij opviel was, dat ons dialect het enige was waar in het woord voor 'veters' een t stond. En ik vond het erg fijn, dat taalkundige Yoïn van Spijk hierop reageerde als volgt: Het is een oorspronkelijke t: het komt van het Middelnederlandse 'nestel', dat "rijgsnoer" betekende en in verouderd Nederlands nog "gevlochten snoer als onderscheidingsteken". Mooi dat die t er bij jullie nog in zit! 

Dat is toch prachtig, hè, dat we zelfs in ons dialect nog oude tradities in ere houden!

Mar wa kunde nouw vertelle oover niestels? Nou, van alles. Kende 't woord nog of zegde gij 'veters' of nog wa d'aanders? Wanjeer giengde gij vur 't jirst niestels gebruike? Oew edde ze ljeere strikke en van wie? Edde ze wel 's meej 'n braandglas in braand gestooke? Gebrökte nouw nog steeds niestels? Vinde da d'aandeg of edde d'r moeite meej? Zit oewe buik swèèle in de weg? Edde seegeworreg liever klitterbaand? Of doede gij 't nouw meej 'n geps? Edde gij nistels in de schoene van oew schetse?

Zeeje ze teege jouw meej 1 april ok: 'Oew nistels zitte los'?  

U ziet wel, dat er over zo'n simpel iets als veters toch best veel te vertellen valt. Ik ben weer razend benieuwd naar uw reacties. Ze zijn tot en met dinsdag 20 februari 2024 van harte welkom op het bekende adres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. .

Wanneer u zelf ook een woord of een zinnetje heeft dat u graag besproken wilt hebben in deze rubriek, laat het mij dan gerust weten.

Tot volgende week!

Geschreven door: Jan Luysterburg