2023 - week 30

Klimaat en zoo

Wij hen vriende woonen in Heezik. D’ren hof verdreugt. Hulliejen buurman zin da ze nog wel goei pèinen in d’n hoek han staon. Nou hi ons vriendin Letse veuraauwers en kent niks van ons Brabantse taol. Ze wies glad nie wor ’t de mins over ha en docht da’t unnen blommenaam waar. Onze Klaas vertelde heur da ‘pèine’ lillijken bocht waar wor ge bekant nie vanaf kost komme. Da dees grèij in ’t Neederlands ‘kweekgras’ hiet, maak ’t allennig mar mislèijend.

We ware bij Tiene en Anten op d’n bruns geweest. We gongen op de fiets ok al wèijde we hòst van de weg. Ondanks de somber weersvurpèllinge han we wir in hulliejen hof ùit de wend en in de zon gezeete. Daor bij Tiene hen ze ’n èige gunstig miniklimaat wor wij al veul van hebbe meuge proffiteere. We han vergimmes lèkker gesmikkeld en toen Ant de koffie opgoot, kreeg Tien’t innins over ‘sekrèij’. Wa waar da nou eigelijk toch vur grèij? Nou daor kos onze Klaas hum wel ùit d’n droom hèlpe: sekrèij is d’n Brabantse naam vur ‘chichorei’ en da’s ’n plant die vruuger veul getuld wier. Van de wortels die gebrand wiere, makte ze ‘peekoffie’ en die is vurral in d’n orlog as surrogaat gebrùikt. ’t Grèij is onder de mèrknaam Buisman nog lang in de módde gebleeve, want de minse wón dik gèire sekrèij bij d’re koffie vanweeges de smaak. Ge kunt die sekrèijplante teegeworrig zat langs de weeg zien mi d’r prachtige lichtblaow blomme. Toen we nor huis fietste dur de Steeg en langs ’t Heeziks kasteel zaage we ze stòn pronke. Ik heb ’r ’n aquarel van gemakt vur Ante.

Onzen oudste zoon hi z’n vekansie geboekt in Griekeland. Wij zen d’r nie blij mi. Groote bosbrande zen d’r en d’r worre tèmperatuure vurspèld van hòst fijftig graade. Wij worre onrustig van de toestand in de wirreld. In Spanje waare bosbrande en in Extramadura ston de thèrmomeeter kort bij de halfhonderd. In Zwitserland waare brande en in Kroasieje… De poole smelten òn alle kante en dan dieje smerrigen orlogsbrand van dieje verrèkte Poetin die van gin ophaauwe wit. Da d’r dalijk miljoene verhongere umda d’r gin graon mer dur de Zwarte Zee mag, kan hum niks verschille. In plòts van graon wil ie strakke de ellèndelinge van de Wagnergroep nor Afrika stuure. Zónnen orlog hi ok ’n kaoi effekt op ons klimaat.

Ge zót denke da d’r gin man mer is die nog kan ontkenne da’t mi’t klimaat op ons wirreld de verkeerde kant op gi. We mèrken ’t vort daagelijks òn d’n lijve. De zommers worre hitter, de tije van drugtes langer en de bùie lillijker. Iedereen mi gezond verstand probeert de klimaatveraandering teege te houwen en af te remme. Nò al de verontrustende gegeeves blijve d’r toch klimaatontkenners bestaon. Die wille nie weete da de wirreld nor de kloote gi en da de minse da zèlf veroorzaake. Hoe groot kan de plank vur oewe kop zen? D’r zen d’r ok die d’r èige d’r al bij neerlegge en nie mer geleuven in ’n goei toekomst. Die wille gin kijnder mer en allennig èiges nog proffiteere.

Over ’t klimaat in de póllitiek wille we’t hier mar nie hebbe, want d’r is gin plòts mer oover. Wa is’t toch moeilijk um pozitief te schrijve…

geschreven door: Bèt van Klaasse