Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

Gedeelte van de nog landelijke Graafseweg, toen nog Hinthamer(steen)weg geheten. Werd later vervangen als autoweg. Anno 1932.
Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0033257

De voltooiing van de tweede stadsmuur van ’s-Hertogenbosch vond plaats aan het einde van de 14e eeuw. Aan de noordoostzijde van de stad bevond zich in de stadswal de Pijnappelsche Poort, de locatie was ter hoogte van de huidige Hofstad/Sint Andriesstraatje. Deze belangrijke poort verleende vanuit de stad toegang tot de Hinthamersteenweg, een van de uitvalswegen richting Hintham en verder naar Grave. De latere Hinthamerweg en de tegenwoordige Graafseweg zijn de opvolgers van deze weg. Rond 1500 werd het gebied vóór de poort bij de stad getrokken door de stadsmuur naar buiten de verleggen, de Hinthamer uitleg. In deze uitleg werd een nieuwe poort aangelegd, de Hinthamerpoort. Om de toegang tot deze poort extra te beschermen, werd tussen 1525 en 1539 voor de poort een bolwerk aangelegd. Dit ronde bolwerk, ook wel barbacane of bruggenschans genoemd, lag als een eiland in de gracht en was met houten bruggen met de Hinthamerpoort en de Hinthamersteenweg verbonden. De Pijnappelsche Poort werd Hinthamerbinnenpoort. Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) werd de barbacane vervangen door een ravelijn, geflankeerd door twee ravelijnen en beveiligd door een groot kroonwerk aan de voorzijde.

Ging je in de 17e eeuw door de poort Den Bosch uit, dan vormden vier houten bruggen de verbinding tussen de stad en de Hinthamersteenweg. Eerst over de hoofdgracht, op de plek waar nu de Bartenbrug ligt. Daarna passeerde je enkele verdedigingswerken: met een houten brug over de ravelijnsgracht, één over de gracht tussen een lunette en de bedekte weg en één over de voorgracht. Eenmaal op de Hinthamersteenweg lag aan weerszijden van wat eigenlijk een verhoogde dijkweg was, laaggelegen en drassig gebied. Op een kaart van Jacob van Deventer (ca. 1545) is te zien, dat direct langs de Hinthamersteenweg enkele molens stonden. Op grond van Van Deventer vermoedt men dat de Hinthamersteenweg in de 16e eeuw noordelijker heeft gelegen dan de Graafseweg nu. De huidige Graafseweg begint bij de Bartenbrug en eindigt in Hintham. De entree van de Graafseweg vanaf de stad werd jarenlang gedomineerd door enkele imposante gebouwen. Op de nummers 1 en 3 bevonden zich de pastorie en de Bartjeskerk (1928-1996), zo genoemd naar de bekende pastoor Barten (1888-1946). Op nummer 2 was het St. Jozefhuis (1907-1925) gevestigd, armengesticht voor jongens en mannen. In 2006 is het pand gesloopt voor woningbouw.