week 52 - 27 december 2023  - 267 Smèère 2 'G'et smerkèès en smerkees', schrijft Yvonne Rijk. En ze vervolgt: 'Da zen twej jeel verschielende dienge. Wa twè streepkes vur verschiel kuune maoke.

Jan Luysterburg

Smerkèès da smèèrde oep brwood. Nen smerkees ed iederjeen wel gekend denk. Vroeger oi iek er ok jeene. A'tie buite gespeuld ooi en ej kwam biene veur te kommen eete, dan moes iek um sewijle wel jeest ien bad zette. Mar da von iek jeelemaol nie aareg. Attie kienders et mar naor derre zien ooije, dan von iek het goed.

Teegeworrig woore ze nie vuil mjeer want ze ziete nen jeelen dag un spelleke oep de kompjoeter te doen oef mej derre tellefoon ien der aande. 

Jao iek em jeel wa botteramme gesmèèrd vroeger. Iederen dag vier brwoodtrommeltjes klaor maoke. Diejen tijd ies vurbaaj. Teegeworrig smèère z'ammel der eige botteramme.

Der ies ok un lieke over smèère. "k zag twej beire brwoodjes smèère." Mar der moet mjeer gesmèèrd worre. Beveurbeeld ut slot van de deur at de sleutel nie goed mjeer draoit. Oef de kettieng van de fiets. 

Ge kuun d'ok van alles oep uw geziecht smèère. Sommiege meese deenke das ze daor mjooier van woore.

En agge vur iemet iet gedaon et en die vergeet jeelemaol oem der vur te bedaanke dan zegge ze welies. "smèèr ut mar ien uw haor."

Peter Borremans komt eerst nog even terug op het woord 'verniezeld' van Michel de Koning. Volgens Peter betekent het: akelig (klein).

Daarna komt het echte werk: zijn onderzoek naar het woord 'smèère'.

Smèère betekent smeren. 'n Smerlap is een deugniet, smeerlap. Smerlapperij = deugnietstreken, iets dat niet deugt.

Da's de smerlapperij die t'r uitkomt. Dit wordt gezegd wanneer iemand last heeft van pukkels of uitslag.

IJ smèèr t'm betekent: Hij gaat er vandoor.

Die ies te smerreg om aon te pakke betekent: Die is erg vies, smerig.

In Bergen op Zoom is een smèèrlap een vijg of een geile kerel.

In Halsteren is een smaerlap, smiecht of fielt een smeerlap, gemene kerel, deugniet of viezerik. Een onterik is een smeerpoets, viespuik. En een vuillek is een smeerpoets, vuilak.

'Pedicure Els masseert mun voete', gaat Peter verder. Fysiotherapeut Adrie masseert mun bene en mun rug. 't Onder'oud van mun fiets laot iek doen, aandere techniese onder'oudswaarkzaom'ede ok.

Mun ore laot iek dur de uisarts uitspuite.

Op mun boteramme smèèr iek blue band, halvarine en Calvé olienotjeskaes. Vur 't bakke van un spiegelaai en onder aandere bloedwöst gebruik iek blue band botter ien de pan.

Schilders Mon en Frie ebbe mun uis binne en buite gevaarefd. Ze ebbe baaj me binne ok nog be'ang geplakt.

Soms poets iek mun schoene.

Baaj Titurel moes iek aacht wiete papiere zakke van de Jumbo aon elkaor plakke vur un staar.

Als vrijwillige schrèèver bewoor iek tot de smèèrolie van de maotschappij.'

Monda van Diesen was het helemaal ontgaan dat er ook van haar deze keer weer iets werd verwacht. Maar ze had het dan ook erg druk gehad. Bijvoorbeeld met het schrijven van het gedicht, waarmee ze de finale van de Brabantse Kerstgedichtenwedstrijd in Lith bereikte. Net als haar zoon Johan trouwens. Vanwege het aanstaande kerstfeest publiceren we hier haar gedicht:

Kersemus

't Was mej Kersemus, laank geleje,

uit de tijd da'de kienders nog konne sleeje.

Buite was het grijs en kil

en oep straot jeel stil.

Mar biene was het gezellig en knus

oeok diejen jeerste dag van Kersemus.

Daor gieng de bel,

iek liep naor veure want iek was d'oudste van 't stel.

Daor stong een jonge vent,

hij was mijn al goed bekend.

Hij vroeg me ien ooze wienkel een pakske Old Mac te gaon haole

en pakte z'n portemonnej al om te betaole.

We raokte wa d'aon de praot,

Ge wit oe a da gaot.

En toen, toen sloeg de vonk over zo a ze da zegge,

iek was zo beduusd, 't ies bekaast nie uit te legge.

Toen hij gieng, trok iek daansend naor bove,

iek moes evekes alleen zijn, want iek kon het nie gelove.

Iek was er zeker van:

dees wur mijn man!

En da kwam uit,

naor ennigte jaore was iek de bruid.

Hij ies er nie mjeer, iek em gerouwd.

Mar iek voel me nog altij mej um getrouwd.

En oep den jeerste Kerstdag, ien een huis vol gezelligheid,

denk iek toch nog evekes terug aon diejen tijd,

toen het buiten grijs was en kil en oep straot jeel stil.

Zaoleg Kessemes, beste meense!

Geschreven door: Jan Luysterburg