Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Lange Tuinstraat nog net met voortuintjes. Anno 1965. Foto: Afdeling Erfgoed nr.. 0021230

In 1919 werd woningbouwvereniging ‘Ons Belang P.T.T.’ (thans SSW Woningstichting) opgericht. Ze had als doelstelling de slechte woontoestanden in ’s-Hertogenbosch te verbeteren voor personeel van het post-, telegraaf- en telefoonbedrijf. In 1923 bouwde architect R.J. Kayser in opdracht van Ons Belang P.T.T. op twee stroken grond van verschillende lengte vijftig kleine arbeiderswoningen. Aan de Korte Tuinstraat kwamen negentien, aan de Lange Tuinstraat eenendertig wooneenheden. Het betreft een kubistisch-expressionistische bouwstijl met vier verschillende woningtypen. Beide straten maken met elkaar een scherpe hoek. Er werd gewerkt met het door de Utrechtse firma Bredero geëxploiteerde, maar oorspronkelijk uit Duitsland afkomstige Olbertz-systeem. Met deze techniek van geprefabriceerde betonblokkenbouw – bij voorkeur geproduceerd op of nabij de bouwplaats – zou degelijk en vooral goedkoop gebouwd kunnen worden. Het gemeentebestuur zette werklozen in bij de vervaardiging van de betonblokken. Het hoopte op deze manier de grote werkloosheid te kunnen bestrijden. Tegelijkertijd was het een manier om de bouwkosten te beperken, omdat een gering beroep hoefde te worden gedaan op geschoolde, duurdere bouwvakkers. Het zijn tweelaagse woonhuizen onder overstekende, platte daken. In het midden en op de hoeken zijn het bredere, maar minder diepe drielaagse volumes. De gemetselde betonblokken zijn nog zichtbaar in de achtergevels en in de zijgevels van de drielaagse woningen. De entrees hebben licht overstekende luifels. De drielaagse bouwblokken hebben een drievoudige entree. Bij deze woningen heeft slechts een wooneenheid toegang tot het achtererf, de overige twee eenheden hebben langs de achtergevel een balkon op de verdieping. De huizen hebben kleine achtertuinen met bergplaatsen, die later vervangen werden. Oorspronkelijk had elke woning een voortuintje, vandaar de straatnaam Tuinstraat. Ze vormden een kenmerkend element in de verder bijna voortuinloze wijk De Muntel. Dat gaf beide straten een sfeervol karakter. Bij renovaties in oktober 1965 zijn alle voorerfjes opgegaan in het openbare trottoir. Alle panden van de Tuinstraten zijn inmiddels inwendig gemoderniseerd. Toch geven de diverse typen woningen nog steeds een goede indruk van de oorspronkelijke opzet en indeling. Qua waardering zijn de twee stroken arbeiderswoningen van algemeen belang. Het wooncomplex bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere herinnering aan de grote woningnood en hoge werkloosheid tijdens de crisis in de jaren twintig van de vorige eeuw. Het geheel is een zeer vroeg voorbeeld van met geprefabriceerde betonblokken gerealiseerde arbeiderswoningen en is zeer zeldzaam te noemen in Brabant.