Bossche Straten 2017
296. Eerste Bossche bisschop - Sonniusstraat
Auteur: Ed Hupkens Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch |
Voor- en zuidelijke gevel van het fraterhuis aan de Sonniusstraat. Anno 19939. Foto Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0047897
De Sonniusstraat is een verbindingsstraat tussen de Antoon der Kinderenlaan en de Aartshertogenlaan. Bij raadsbesluit van 18 februari 1936 werd de straatnaam vastgesteld. De naam verwijst naar de eerste bisschop van ’s-Hertogenbosch, Sonnius. Zijn eigenlijke naam was Franciscus van de Velde, hij verlatiniseerde de naam van zijn geboorteplaats Son tot zijn bisschopsnaam Sonnius. Zijn wapenspreuk was ‘Sine Onere Nihil’ – niets zonder moeite.
Paus Paulus IV richtte op 12 mei 1559 in de Nederlanden nieuwe bisdommen op. Dat gebeurde in het kader van de wens van het Concilie van Trente (1545 – 1563) om overal tot kleinere bisdommen te komen. Het bisdom Luik moest toen toestaan dat er een nieuw bisdom kwam binnen zijn oorspronkelijk grondgebied. Op 10 maart 1561 werd Sonnius als eerste bisschop van het bisdom ‘s-Hertogenbosch benoemd. In zijn nieuwe diocees was Sonnius niet echt welkom. De Luikse bisschop was tegen: het nieuwe bisdom werd gerealiseerd ten koste van zijn territoir. Het Sint-Janskapittel zag door de komst van Sonnius zijn inkomsten achteruitgaan en weigerde hem de toegang tot de Sint-Jan. Voor het voorlezen van de besluiten van het Concilie van Trente moest hij uitwijken naar de kloosterkapel van de minderbroeders. Slechts met de hulp van de wereldlijke overheid (het stadsbestuur en de hertog van Alva) kon Sonnius zich in Den Bosch vestigen (november 1562). Ook de houding van de Bosschenaren was niet altijd even hartelijk. In een soort van ‘Onze Vader’ werd Sonnius bespot vanwege zijn kleine gestalte. In 1565 maakte Sonnius voor het eerst een reis door zijn gehele bisdom. Een jaar later moest hij vanwege de Beeldenstorm de stad verlaten wegens de onrustige toestand. In 1569 bracht hij de parochiële indeling van de stad in vier parochies tot stand: St. Jan, St. Jacob, St. Pieter en St. Cathrien. Sonnius is de bisschop van de contrareformatie, de katholieke reactie op de hervormingen van Luther en Calvijn. In maart 1570 werd hij benoemd tot bisschop van Antwerpen, waar hij in 1576 overleed.
Pastoor Schoenmakers kocht een terrein aan naast de Sacramentskerk, grenzend aan de Pius X-school. Architect C. Panis bouwde er een fraterhuis, dat 5 november 1939 werd ingezegend en betrokken (Sonniusstraat 3). De fraters van Tilburg verlieten het huis in 2004, maar zijn nog steeds eigenaar. Het is sinds 2005 in gebruik bij enkele maatschappelijke instellingen.