Auteur: Ed Hupkens  Met dank aan de Werkgroep Toponymie, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch

De Oostwal met de oude, inmiddels gesloopte stadsmuur. Rechts staat de Watertoren. Anno 1900.
Foto: Erfgoed ’s-Hertogenbosch nr. 0030830

De straat Oostwal begint bij de Zuid-Willemsvaart en eindigt bij de Aastraat en De Bossche Pad. In de raadsvergadering van 31 mei 1881 werd besloten ‘den weg langs de Petroleumloods tot aan de Kleine Hekel’ de straatnaam Oostwal te geven. De naam Oostwal verwijst ook naar een stadswal. De eerste stadsmuur van baksteen en tufsteen omvatte niet meer dan het gebied rond de Markt en was omstreeks 1225 voltooid. Door de snelle economische ontwikkeling groeide Den Bosch al snel uit zijn jasje. Met als gevolg dat men aan het einde van de 13e eeuw begon met de bouw van een nieuwe, veel ruimere ommuring: van zeven hectare ging het stadsgebied naar honderd. In de eerste helft van de 14e eeuw was deze tweede stadsmuur afgerond. Rond 1400 werd de Vughterdijk aan de vesting toegevoegd, ongeveer honderd jaar later werd het gebied rondom het Hinthamereinde ingelijfd en ommuurd. Daarmee verkreeg de stad de omvang die zij tot het einde van de 19e eeuw zou behouden. De Oostwal (als stadsmuur) dateert dus van omstreeks 1500, toen het Hinthamereinde bij de stad werd toegevoegd. Bij de bouw van de muur werd de loop van de oude stadsgracht gehandhaafd. Daardoor moest voor het instromende water in de omwalling een inlaat, een hekel, gebouwd worden. Het water van De Aa dat via de Oostwal binnenstroomde, werd voor een deel via een hekel in de Westwal weer op de stadsgracht geloosd. Tijdens de aanleg en verbreding van de Zuid-Willemsvaart (1822-1826) vonden doorsnijdingen van de muur plaats. Met het uitkomen van de Vestingwet in 1874, viel het doek voor de vesting ’s-Hertogenbosch. Rond 1890 werden stadspoorten en voorwerken gesloopt, grachten gedempt en aarden wallen afgegraven. De Oostwal verdween deels onder een talud, in een latere fase werd de muur weer opgemetseld. Van de Oostwal als vestingwerk is tegenwoordig niets meer over; alleen een muurtje langs de weg geeft aan waar de wal vroeger heeft gelopen. De muur is onder het maaiveld wel bewaard gebleven. In enkele periodes tussen de twee wereldoorlogen, werd de Oostwal ook wel Oude Gracht genoemd. In 1931 vond een naamsverandering plaats, Oude Gracht werd definitief Oostwal. Lange tijd werd de Oostwal in de volksmond de ‘Kiepewal’ genoemd; waarschijnlijk omdat op deze stadswal kippen de vrije ruimte hadden.